Kies je taal:
Lopede Vega 583 748 S C1 C C 0 0 1

Al in 1529 verscheen een Latijnse vertaling van Anna Bijns’ eerste bundel. De vertaler was Gilles Hoeckaert of, met zijn humanistennaam, Eligius Eucharius, een priester en het hoofd van een Latijnse school in Gent. Hoeckaert schreef vooral gedichten van godsdienstig-stichtelijke aard. Belangrijk is zijn Grisellis, een toneeltekst waarmee hij een van de eerste bijdragen aan het in de Nederlanden met groot, internationaal succes beoefende genre van het Neolatijnse schooldrama leverde. Het stuk werd in 1512 en 1518 door zijn studenten opgevoerd.

Hoeckaert heeft de verzen van Anna Bijns nauwgezet vertaald. Op het titelblad worden de ‘refreinen’ Cantica genoemd, maar in de bundel zelf heten ze telkens Relatio. De verzen rijmen niet, maar verder is de oorspronkelijke vorm van de gedichten, met name het aantal strofen, het aantal regels per strofe en de afwisseling tussen lange en korte verzen geheel gerespecteerd. Ook heeft de vertaler steeds in het eerste vers van de laatste strofe – de zogenaamde prince-strofe van het refrein – het woord ‘Princeps’ te pas gebracht. Geheel naar het origineel noemde Hoeckaert Anna Bijns in de titel een ‘eerbare en vernuftige maagd’, maar hij voegde er tevens aan toe dat ze van Antwerpen (Antverpiana) was.

Dank zij zijn vertaling konden ook buitenlandse lezers die het Latijn machtig waren deze dichteres en haar werk leren kennen. Tot die lezers behoorde de Spanjaard Lope de Vega (1562-1635) (zie afbeelding), de auteur van onder meer een kruisvaartepos (La Jerusalén conquistada) en tal van komedies en ‘romantische’ mantel-en-degen-stukken, waarvan er verschillende, vertaald en bewerkt, in de zeventiende eeuw ook in de Nederlanden werden opgevoerd. Met haar onvoorwaardelijke trouw aan het katholieke geloof, haar strijdvaardigheid en volks-realistische beeldentaal zal De Vega in Anna Bijns een verwante geest hebben herkend. In het genoemde epos citeert hij een vers uit de ‘Cantica’ van de ‘Poetisa Flamenca’ en elders vermeldt hij ‘Ana Bins’ samen met enkele andere talentvolle dichteressen (waaronder de Griekse Sapfo).

(Afbeelding: portret van Félix Lope de Vega door Luis Tristán de Escamilla, 1614)