We hebben ervoor gekozen om een lijst te maken van 50 oorspronkelijk Nederlandstalige literaire werken voor volwassenen, met een publicatiedatum voor 1990 en geschreven door auteurs die op het ogenblik van het samenstellen van de lijst (voorjaar 2015) overleden waren. Alleen in uitzonderlijke gevallen is een auteur met meer dan één werk vertegenwoordigd.
De keuze voor 50 teksten is in zekere mate arbitrair en brengt onvermijdelijk mee dat de meeste lezers in deze lijst evenveel van hun lievelingswerken zullen missen als de samenstellers ervan. Toch hebben wij bewust voor die strenge selectie gekozen, omdat wij ervan overtuigd zijn dat een bruikbare canon eerder overzichtelijk, didactisch werkbaar én stimulerend moet zijn dan wel overweldigend door een onbereikbaar ideaal van volledigheid.
Daarom hebben wij er ook niet naar gestreefd om verrassende of onverwachte keuzes te maken, maar integendeel een beperkt aantal werken naar voren gehaald, ie enthousiasmerend, intrigerend, belangwekkend of representatief genoeg zijn om als vertrekpunt te kunnen dienen voor weidsere verkenningen van het Nederlandstalige literaire patrimonium.
De beperking in de tijd en tot het werk van overleden auteurs is noodzakelijk om te vermijden dat gesprekken over een canon zouden doorkruist worden door discussies over de actuele literatuur. Distantie in de tijd is noodzakelijk om van een gecanoniseerd werk te kunnen spreken.
Deze canonlijst heeft betrekking op de hele Nederlandse literatuur maar is samengesteld vanuit een Vlaams perspectief en voor een publiek in Vlaanderen. Dat houdt geen standpunt in over de eenheid of gescheidenheid van de Nederlandstalige literatuur in Noord en Zuid.
Ten slotte is dit een dynamische canon. Dat wil zeggen dat hij niet de pretentie heeft om de hoogtepunten van de Nederlandse literatuur voor eens en voor goed en voor iedereen vast te leggen. Wij nemen ons voor om deze lijst op geregelde tijdstippen kritisch te evalueren en zo nodig aan te passen. Tegelijk zien wij ze als een basis voor discussie en als referentiepunt voor andere canons, met andere uitgangspunten of gericht op specifieke doelgroepen.
Er is nog een kleine kanttekening. De canon die voorligt is, het kan eigenlijk niet anders, de canon van de blanke man. Maar wij zijn ervan overtuigd dat die dynamische canon er in de toekomst anders en superdivers uit zal zien. Want de canon leeft. Vanaf nu.
