De Aanslag is een fictieve combinatie van reële ‘aanslagen’ die gepleegd werden tijdens de Tweede Wereldoorlog in en rond Haarlem.
Die kwamen er als reactie op de collaboratie-activiteiten van leden van de NSB (Nationaal Socialistische Beweging). Zie daarvoor F.C. de Rover, Over de Aanslag (1985) en de film Het meisje met het rode haar, naar het boek van Theun de Vries.
Het is een eigentijdse mythe met als kern het trauma van de Tweede Wereldoorlog: de onbegrijpelijkheid van het kwaad (de ‘ravage’) en de doorwerking daarvan in de naoorlogse tijd.